TODAB-ÜLKE ÇAPINDA ÇEŞİTLERİN YAYGINLIĞININ TESPİTİ PROJESİ

       Ülkemizde bitkisel üretimin iç ve dış talepler doğrultusunda ortaya çıkan ihtiyaçlara cevap verecek tarzda yapılması gerekmektedir. Bunun için de üretimde kullanılacak uygun bitki çeşitlerinin çiftçi ve sanayici tercihleri dikkate alınarak belirlenmesi önemli önceliklerdendir. Bunlara ait sertifikalı tohumluk (tohum, fide ve fidan) taleplerinin yeterli ölçüde karşılanması yani tohumluk tedariki daha isabetli olarak planlanabilmelidir. Tohum Dağıtıcıları Alt Birliği (TODAB) olarak çeşit bazında daha sağlıklı tohumluk üretim programlarının yapılması için bölgelerde gerçekleşen dağıtım programlarının, tercih edilen çeşitler ile bunların alternatiflerinin belirlenmesinde yarar görülmektedir.

       TODAB, 5553 Sayılı Tohumculuk Kanunu ile kurulmuş yedi alt birlikten biri olup üyeleri Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüklerince yetkilendirilmiş tohumluk bayileridir. Ekim 2012 başı itibari üye sayımız 3369'a ulaşmıştır. Üyelerimiz arasında Tarım Kredi Kooperatifleri, Ziraa Odaları, Pancar Ekicileri Kooperatifi, Tariş Kooperatifleri, Trakyabirlik Kooperatifleri, Çukobirlik Kooperatifleri, Karadenizbirlik Kooperatifleri, Antbirlik, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü ve bazı şirketler gibi tüzel kişilikler ile gerçek kişiler bulunmaktadır. Geniş bir üye yelpazesine sahip Alt Birliğimizin kuruluş amacı, tohumculuk sektörünün gelişmesine katkı sağlamaktır. Tohumculuk sektörünün geliştirilmesi için yatırım, öncelemek ve araştırma yapmak, yaptırtmak; raporlar düzenlemek, ülke tohumculuğunun gelişmesine katkı sağlamak, hazırlanan raporları, önerileri üst birliğe sunmak ve bu alanlarda faaliyet gösteren diğer paydaşlarla işbirliği yapmak TODAB'ın görevleri arasındadır.

       TODAB ve Ülkemizin tüm ekolojik bölgelerine yayılmış olan üyeleri, görev alanına giren konularda projeler yürütmede büyük potansiyele sahiptir. Sahip olduğu bu avantajı faydaya dönüştürmek isteyen TODAB, görev alanındaki öncelikli ihtiyaçları dikkate alınarak, "Ülkemizde Yetiştirilen Bitkisel Ürünlerin Çeşit Bazında Tohumluk, Fidan, Fide Talepleri ve Satılan Miktarları ile Yaygınlıklarının Tespiti Projesi"ni hazırlanmıştır. Bu taslak proje;

  • Ülkemizin farklı ekolojik bölgelerinde tercih edilen çeşitler ile bunlara alternatif olanların yaygınlığını belirlemek; 
  • Üç ve dış pazarların tercih ettiği kalite kriterlerin sahih; ürünlerininn son kullanıcısı olan un, makarna, bisküvi, yem, yağ, meyve, sebze, vb, sanayicileri ile ihracatçıların taleplerini karşılayan; çiftçilerimizin üretmek için tercih ettiği özelliklere sahip çeşitlerin ıslahına, sertefekalı tohumluk üretim ve dağıtım planlarının yapılmasına katkı sağlamak 

amaçlarıyla hazırlanmıştır. İlgili projeyle; ülke çapında talep edilen, satın alınan ve çiftçinin kullandığı tohumlukların ekolojik bölgeler ve çeşitler bazında tespitleri yapılacak; ıslah ve tohumluk üretim programlarının talep edilen çeşitler lehine geliştirilmesi için gerekli tavsiye ve teklifler hazırlanacaktır. 

       Sonuçları itibariyle proje; bitki çeşitlerini ıslah eden; bunların sertifikalı tohumluk, fidan ve fidelerini üreten; tohumlukların dağıtımları yapan ve üretimde kullanan; ürünlüri işleyen, ticaretini yapan ve nihai ürünleri kullananlar olmak üzere çok geniş bir paydaş grubunu ilgilendirmektedir.

       Projenin yazımı, sağlanacak katkı ve desteklerin taslak projeye eklenmesinden sonra (2013 yılında) tamamlanıp uygulaması başlatılacaktır. Proje 2013-2017 döneminde uygulanacaktır. TODAB; farklı ekolojik bölgeliri temsil eden üyeleri arasından yaklaşık 600 denek seçecek, bunlarla yüz yüze görüşülerek projeye yapacakları katkılar hakkında kendilerini bilgilendirecektir. Yine diğer paydaşların önerileriyle yaklaşık 200 denek daha tespit edilip aynı şekilde bilgilendirilecektir. Deneklerin temin edeceği bilgiler TODAB ve diğer paydaşlar tarafından birlikte belirlenecek; bu bilgilerin toplanması, değerlendirileilecek formatta muhafazası için standart bir veri tabanın oluşturulması ve verilerin analizi için gerekli yazılanlar hazırlancak ve/veya belirlenecektir. Her yılın sonunda veri tabanında toplanan bilgiler analiz edilerek sonuçlar değerlendirip gerekli öneriler yapılacaktır. Bu sonuç ve öneriler tüm paydaşlarla paylaşılarak istişare edilecektir. Proje her yıl ortaya çıkan ihtiyaçlar ve imkanlar doğrultusunda geliştirilecektir.

       Projenin tamamlandığı 2017 yılı sonunda tüm yılların ortak bir değerlendirmesi yapılarak nihai rapor oluşturularak yayınlacaktır. Rapor, durum tespiti yanında tavsiye ve öneriler kapsayacak; bu doğrultuda bir eylem palnı da hazırlanackatır. Ayrıca dört yıllak sürede sonunda çeşit bazında tohumluk üretimi ve dağıtımını izlemeyi sağlayacak ve ihtiyaçlara görev geliştirilecek bir veri tabanı, bunu güncellemeyi ve sorgulamayı sağlayan bir yazılın geliştirilecektir. Veri tabanı tüm ilgili paydaşlara açık olacak. Veri tabanının tohumluk tedariki kısmı çifçilere de açık olacak. Çiftçiler talep ettikleri tohumlukların hangi dağıtıcılarda ve ne miktarda olduğu görebilecekler. Tüm bu gelişeler tohumluk piyasasının canlanmasına, ticaretinin gelişmesine katkı sağlayacaktır; ileride yaygınlaşacak elektronik ticaret için alt yapıyı hazırlayacaktır.

       Projeden istenen sonuçların alınabilmesi için paydaş kurumlarımızın projeye aktif olarak iştiraki çok önem arz etmektedir. TODAB olarak, paydaşların önerileri, verebilecekleri katkı ve desteklerle bu projeyi gerçekleştirmek istemekteyiz. Tohumculuk sektörünün tüm paydaşlarının merkezi ve taşra birimlerinin imkanları çerçevesinde sağlayabileceği katkı ve desteklerini bekliyoruz.